каким путем

главный путь — highway, artery

двухколейный путь — double track

морские пути — shipping routes

одноколейный путь — single track

пути сообщения — communications

два дня пути — two-day journey, two days of travelling

счастливого пути! — bon voyage!; happy journey!

на обратном пути — on the way back

находиться в пути — to be on one's way, to be en route

пройденный путь — traversed path

пускаться в путь — to start on a journey

устранять с пути — to move out of the way

идти обычным путем — to follow the normal path

стоять на чьем-л. пути — to stand in smb.'s way

иного пути нет — there are no two ways about it

избранный путь — one's chosen path

на ложном пути — on the wrong track

на правильном пути, на хорошем пути — on the right track

на пути — on the path to, on a path leading to, heading toward

экспериментальным путем — by an experimental approach, experimentally

каким путем? — in what means/way?, by what means?

изыскивать пути — searching/looking for ways

обычным путем — in the normal/usual fashion, in the regular/ordinary way; routinely

тем или иным путем — in one way or another, by one means or another

честным путем — by fair means

дыхательные пути — respiratory tract

попадаться на чьем-л. пути — to occur in the path/way (of)

в добрый путь! — good luck!, all the best!

обратиться на путь истинный — to get back on the right path/track

окольный путь — roundabout way

по пути — on the way; in passing

последний путь — final/last journey

счастливого пути! — have a good trip!, have a safe journey!

ему туда путь заказан — this place is barred to him

наши пути разошлись — our ways parted

Кредиттің мәні неде?

Кредит – банкінің қарызгерге қайтарылатын етіп мерзімге және белгілі бір ақыға ақша беруі. Кредиттің мәні мынада:

- бір тұлғаның уақытша бос ақшалай қаражатын шоғырландыру;

- уақытша бос ақшаны ақыға басқа тұлғаға уақытша пайдалануға беру;

- қолда бар ақшаны ақша айналысында қолда жоқ ақшамен ауыстыру.

Кредит қандай атқарымдарды орындайды?

Кредит – қаржының бір бөлігі және қаржы орындайтын атқарымдарды атқарады, олар:

- ақша қорларын және қолма-қол ақшалай қаражатты қалыптастыру;

- ақша қорлары мен қолма-қол ақшалай қаражатты пайдалану;

- бақылау атқарымы.

Кредит, несие және қарыз арасында қандай айырмашылық бар?

Кредитте банк немесе несие ұйымы қарыз беруші болады.

Тек ақша ғана қарыз заты болыр табылады. Кредиттің несиеден немесе қарыздан айырмашылығы осында.

Несие – затты бір тараптан (несие берушіден) екінші тарапқа (несие алушыға) уақытша тегін пайдалануға беруі, екінші тарап осы затты шартта уағдаласылған күйде қайтаруға міндеттенеді.

Қарыз – бір тараптың (қарыз берушінің) екінші тараптың (қарыз алушының) меншігіне ақша немесе басқа бір затты қарызгердің қарыз берушіге сол заттың сомасын (қарыз сомасын) немесе өзі алған нақ сол тектегі және сападағы басқа заттың тең мөлшерін қайтаруға міндеттеп беруі.

Кредит несиегердің ақшалай капиталының қозғалысқа түсу нысаны болып табылады. Ол несиегердің капиталын (меншікті немесе депозиттік салым нысанында тартылған) қарызгердің қарыз капиталына айналуын қамтамасыз етеді. Кредит бойынша қатынас – несиегер мен қарызгердің арасындағы қаржы қатынасы, бұл қатынас кредиттің шамасын еселей түсу мақсатындағы капиталдың ауыспалы айналымымен байланысты.

Кредит қандай белгілері бойынша жіктеледі?

Кредиттің ең кең тараған жіктелімі:

- нысандары бойынша (коммерциялық, банкілік, тұтынушылық, мемлекеттік, ипотекалық, халықаралық несиелер);

- мерзімі бойынша (қысқа мерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді);

- қамтамасыз етілу түрлері бойынша (қамтамасыз етілген, қамтамасыз етілмеген).

Несиенің қандай өзгеше сипаттары оның өзіндік белгілеріне жатады?

Өзіндік белгілер несиенің нақты тобының айрықша қасиеті, оның басты ерекшелігі болып табылады. Өзіндік белгілерге мыналарды жатқызуға болады:

- несиенің таралу аясы;

- несиенің берілу мақсаты;

- несиенің қамтамасыз етілуі.

Таралу аясына қарай несие халықаралық және ішкі несиелерге бөлінеді. Халықаралық несиені шетелдік банкілер, несие ұйымдары, шет мемлекеттердің қорлары, үкіметтері береді. Ішкі несиені отандық банкілер береді.

Мақсатты белгілері бойынша несиенің мынадай түрлері бар:

- қаржылай несие – банкінің қарызгерге несие шарты талабымен тікелей ақша беруі;

- коммерциялық несие – өнімді жеткізушінің (сатушының) сатып алушыға жөнелтілген тауар үшін төлемнің мерзімін ұзарту немесе оны бөліп-бөліп төлеу нысанында беру;

- тауарлай несие – бір тараптың екінші тарапқа зат беруі;

- инвестициялық салық несиесі – салық төлеудің өзгертілуі, мұнда шаруашылық жүргізуші субъектіге өзінің салық бойынша төлемдерін белгілі бір мерзім аралығында және белгілі бір шекте азайтуға мүмкіндік беріледі, несие сомасы мен есептелген пайыздар кейіннен кезең-кезеңмен төленеді;

- салық несиесі – салықтарды төлеу бойынша мерзімін ұзарту немесе бөліп-бөліп төлеу;

Қамтамасыз етілуіне қарай несиелер:

- бланкілік, яғни қамтамасыз етілмейтін несие;

- қамтамасыз етілген, яғни қамсыздандырылған несие болып келеді.

Несие беруде делдалдық қандай жолмен жүзеге асырылады?

Делдалдық заңды тұлғалардың ақша қорлары мен жеке тұлғалардың ақшалай табысының ауыспалы айналымы барысында уақытша босаған ақшалай қаражатты қайта бөлу жолымен жүзеге асырылады.

Қандай көрсеткіш ресурстарды қайта бөлудің басты өлшемі болып табылады?

Ресурстарды қайта бөлудің басты өлшемі — қарызгердің осы ресурстарды пайдаланудан табыс алуы. Ресурстар деңгейлес шаруашылық байланыстар бойынша — несиегерден қарызгерге қайта бөлінеді.

Берілген және алынған қарыз қаражатының ақысы қандай факторлардың ықпалымен қалыптасады?

Берілген және алынған қаражат үшін төленетін ақы қарыз қаражатының сұранымы мен ұсынымының әсерімен қалыптасады.

В чем заключается сущность кредита?

Кредит – это предоставление банком денег заемщику на срок с возвратом и за определенную плату. Сущность кредита проявляется в:

- аккумуляции временно свободных денежных средств одного лица;

- передаче временно свободных денег за плату во временное пользование другому лицу;

- замещение наличных денег безналичными деньгами в денежном обращении.

Какие функции выполняет кредит?

Кредит – это часть финансов, который выполняет те же функции, что и финансы:

- формирование денежных фондов и наличных денежных средств;

- использование денежных фондов и наличных денежных средств;

- контрольная функция.

Какая существует разница между кредитом, ссудой и займом?

При кредите заимодавцем выступает банк или кредитная организация.

Предметом займа являются только деньги. Этим кредит отличается от ссуды или займа.

Ссуда – это передача вещи одной стороной (ссудодателем) в безвозмездное временное пользование другой стороне (ссудополучателю), которая обязуется вернуть ту вещь в состоянии, обусловленном договором.

Заем – передача одной стороной (займодателем) в собственность другой стороне (заемщику) денег или другой вещи с обязательством заемщика возвратить займодателю ту же сумму вещи (сумму займа) или равное количество других полученных им вещей того же рода и качества.

Кредит представляет собой форму движения денежного капитала кредитора. Он обеспечивает превращение капитала кредитора (собственного или привлеченного в форме депозитных вкладов) в заемный капитал заемщика. Отношения по кредиту — это финансовые отношения между кредитором и заемщиком, связанные с кругооборотом капитала в целях приращения его величины.

По каким признакам классифицируются кредиты?

Наиболее распространенная классификация кредитов:

- по формам (коммерческие, банковские, потребительские, государственные, ипотечные, международные кредиты);

- по срокам (краткосрочные, среднесрочные, долгосрочные);

- по видам обеспечения (обеспеченный, необеспеченный).

Какие отличительные свойства кредита относятся к его квалификационным признакам?

Квалификационные признаки представляют собой отличительные свойства данной группы кредитов, ее главную особенность. К квалификационным признакам можно отнести:

- сферу распространения кредита;

- цель предоставления кредита;

- обеспечение кредита.

По сфере распространения кредиты делятся на международные и внутренние. Международный кредит предоставляется зарубежными банками, кредитными организациями, фондами, правительствами иностранных государств. Внутренний кредит отечественными банками.

По целевому признаку кредиты бывают:

- финансовый кредит – это прямая выдача денег банком заемщику на условиях кредитного договора;

- коммерческий кредит – это предоставление поставщиком (продавцом) продукции покупателю в форме отсрочки или рассрочки платежа за отправленный товар;

- товарный кредит – это предоставление одной стороной другой стороне вещи;

- инвестиционный налоговый кредит – это изменение уплаты налога, при котором хозяйствующему субъекту предоставляются возможность в течение определенного срока и в определенных пределах уменьшить свои платежи по налогу с последующей поэтапной уплатой сумм кредита и начисленных процентов;

- налоговый кредит – это отсрочка или рассрочка по уплате налогов.

В зависимости от обеспечения кредиты бывают:

- бланковые, т.е. без обеспечения;

- обеспеченные, т.е. имеющие обеспечение.

Каким путем осуществляется посредничество в кредите?

Посредничество осуществляется путем перераспределения денежных средств, временно высвобождающихся в процессе кругооборота денежных фондов юридических лиц и денежных доходов физических лиц.

Какой показатель выступает главным критерием перераспределения ресурсов?

Главным критерием перераспределения ресурсов выступает прибыльность использования этих ресурсов заемщиком. Ресурсы перераспределяются по горизонтали хозяйственных связей — от кредитора к заемщику.

Под влиянием каких факторов формируется плата отданных и полученных заемных средств?

Плата за отданные и полученные средства формируется под влиянием спроса и предложения заемных средств.

Кредиттің мәні неде?

Кредит – банкінің қарызгерге қайтарылатын етіп мерзімге және белгілі бір ақыға ақша беруі. Кредиттің мәні мынада:

- бір тұлғаның уақытша бос ақшалай қаражатын шоғырландыру;

- уақытша бос ақшаны ақыға басқа тұлғаға уақытша пайдалануға беру;

- қолда бар ақшаны ақша айналысында қолда жоқ ақшамен ауыстыру.

Кредит қандай атқарымдарды орындайды?

Кредит – қаржының бір бөлігі және қаржы орындайтын атқарымдарды атқарады, олар:

- ақша қорларын және қолма-қол ақшалай қаражатты қалыптастыру;

- ақша қорлары мен қолма-қол ақшалай қаражатты пайдалану;

- бақылау атқарымы.

Кредит, несие және қарыз арасында қандай айырмашылық бар?

Кредитте банк немесе несие ұйымы қарыз беруші болады.

Тек ақша ғана қарыз заты болыр табылады. Кредиттің несиеден немесе қарыздан айырмашылығы осында.

Несие – затты бір тараптан (несие берушіден) екінші тарапқа (несие алушыға) уақытша тегін пайдалануға беруі, екінші тарап осы затты шартта уағдаласылған күйде қайтаруға міндеттенеді.

Қарыз – бір тараптың (қарыз берушінің) екінші тараптың (қарыз алушының) меншігіне ақша немесе басқа бір затты қарызгердің қарыз берушіге сол заттың сомасын (қарыз сомасын) немесе өзі алған нақ сол тектегі және сападағы басқа заттың тең мөлшерін қайтаруға міндеттеп беруі.

Кредит несиегердің ақшалай капиталының қозғалысқа түсу нысаны болып табылады. Ол несиегердің капиталын (меншікті немесе депозиттік салым нысанында тартылған) қарызгердің қарыз капиталына айналуын қамтамасыз етеді. Кредит бойынша қатынас – несиегер мен қарызгердің арасындағы қаржы қатынасы, бұл қатынас кредиттің шамасын еселей түсу мақсатындағы капиталдың ауыспалы айналымымен байланысты.

Кредит қандай белгілері бойынша жіктеледі?

Кредиттің ең кең тараған жіктелімі:

- нысандары бойынша (коммерциялық, банкілік, тұтынушылық, мемлекеттік, ипотекалық, халықаралық несиелер);

- мерзімі бойынша (қысқа мерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді);

- қамтамасыз етілу түрлері бойынша (қамтамасыз етілген, қамтамасыз етілмеген).

Несиенің қандай өзгеше сипаттары оның өзіндік белгілеріне жатады?

Өзіндік белгілер несиенің нақты тобының айрықша қасиеті, оның басты ерекшелігі болып табылады. Өзіндік белгілерге мыналарды жатқызуға болады:

- несиенің таралу аясы;

- несиенің берілу мақсаты;

- несиенің қамтамасыз етілуі.

Таралу аясына қарай несие халықаралық және ішкі несиелерге бөлінеді. Халықаралық несиені шетелдік банкілер, несие ұйымдары, шет мемлекеттердің қорлары, үкіметтері береді. Ішкі несиені отандық банкілер береді.

Мақсатты белгілері бойынша несиенің мынадай түрлері бар:

- қаржылай несие – банкінің қарызгерге несие шарты талабымен тікелей ақша беруі;

- коммерциялық несие – өнімді жеткізушінің (сатушының) сатып алушыға жөнелтілген тауар үшін төлемнің мерзімін ұзарту немесе оны бөліп-бөліп төлеу нысанында беру;

- тауарлай несие – бір тараптың екінші тарапқа зат беруі;

- инвестициялық салық несиесі – салық төлеудің өзгертілуі, мұнда шаруашылық жүргізуші субъектіге өзінің салық бойынша төлемдерін белгілі бір мерзім аралығында және белгілі бір шекте азайтуға мүмкіндік беріледі, несие сомасы мен есептелген пайыздар кейіннен кезең-кезеңмен төленеді;

- салық несиесі – салықтарды төлеу бойынша мерзімін ұзарту немесе бөліп-бөліп төлеу;

Қамтамасыз етілуіне қарай несиелер:

- бланкілік, яғни қамтамасыз етілмейтін несие;

- қамтамасыз етілген, яғни қамсыздандырылған несие болып келеді.

Несие беруде делдалдық қандай жолмен жүзеге асырылады?

Делдалдық заңды тұлғалардың ақша қорлары мен жеке тұлғалардың ақшалай табысының ауыспалы айналымы барысында уақытша босаған ақшалай қаражатты қайта бөлу жолымен жүзеге асырылады.

Қандай көрсеткіш ресурстарды қайта бөлудің басты өлшемі болып табылады?

Ресурстарды қайта бөлудің басты өлшемі — қарызгердің осы ресурстарды пайдаланудан табыс алуы. Ресурстар деңгейлес шаруашылық байланыстар бойынша — несиегерден қарызгерге қайта бөлінеді.

Берілген және алынған қарыз қаражатының ақысы қандай факторлардың ықпалымен қалыптасады?

Берілген және алынған қаражат үшін төленетін ақы қарыз қаражатының сұранымы мен ұсынымының әсерімен қалыптасады.

Банкілер қандай нысанда құрылады?

Қазақстанда банкілер акционерлік қоғам нысанында құрылады. Бұл үшін уәкілетті органның банк ашуға берген рұқсаты керек.

Банк құрудың заңнамалық негізі қандай?

Банк Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасымен айқындалатын тәртіппен, банк заңнамасында белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып құрылады.

Банк құру үшін қандай шарттар талап етіледі? Бұл, сірә, өте күрделі үдеріс шығар?

Иә, банк құру күрделі үдеріс болып табылады, оны құру барысында:

- банкінің болашақ құрылтайшыларының өзара қарым-қатынасы қалыптасады;

- мынадай қажетті құжаттар табыс етіледі:

мемлекеттік тіркеуге алу және банк операцияларын жүзеге асыруға лицензия беру туралы қузаухатпен қоса өтініш;

- банкінің жарғысы;

- құрылтайшылық шарт;

- құрылтайшылардың жалпы жиналысының хаттамасы;

- несие ұйымын тіркеу үшін мемлекеттік баждың төленгені туралы куәлік;

- құрылтайшылардың тізімі;

- аудиторлық ұйымның қорытындысы;

- экономикалық негіздеме;

- банк басшыларының құрамы туралы мәліметтер;

- Ұлттық банкінің жарғылық капиталдың төленгені туралы банкінің қуаттамасы.

Демек, Қазақстанда несие ұйымы тек арнаулы рұқсат негізінде ғана жұмыс істейтін болды ғой?

Өте дұрыс. Ал бұл рұқсат лицензия деп аталады. Онда осы несие ұйымының жүзеге асыруына құқығы бар банк операциялары, сондай-ақ осы банк операцияларын жүзеге асыруға болатын валюта көрсетіледі.

Жаңадан құрылған банкіге қандай лицензиялар берілуі мүмкін?

Жаңадан құрылған банкіге мынадай лицензиялар берілуі мүмкін:

- теңге түріндегі қаражатпен банк операцияларын жүзеге асыруға (жеке тұлғалардың қаражатын салымға тарту құқығы жоқ) лицензия;

- теңге және шетел валютасы түріндегі қаражатпен банк операцияларын жүзеге асыруға (жеке тұлғалардың қаражатын салымға тарту құқығы жоқ) лицензия;

- асыл металдарды салымға тарту және орналастыруға лицензия;

- жеке тұлғалардың теңге түріндегі қаражатын салымға тартуға лицензия;

- жеке тұлғалардың теңге және шетел валютасы түріндегі салымдарын тартуға лицензия;

- бас лицензия.

Бас лицензияның артықшылығы неде?

Біріншіден, бас лицензия теңге және валюта түріндегі қаражатпен барлық банк операцияларын орындауға лицензиясы бар банкіге беріледі. Екіншіден, бас лицензиясы бар банк белгіленген тәртіппен шетелде филиалдар аша алады және бейрезидент-банкілердің жарғылық капиталындағы үлестерді сатып ала алады.

Қазақстан банкілерінің жарғылық капиталдарды құрауы үшін шетел инвестицияларын тартуына рұқсат етіле ме?

И¸, рұқсат етіледі. Шетел инвестициялары бар банкілер деп мыналар айтылады:

- жарғылық капиталы резиденттер мен бейрезиденттердің есебінен құралатын банкілер;

- шетел банкілері, яғни жарғылық капиталы бейрезиденттердің есебінен құралатын банкілер;

- бейрезидент-банкілердің филиалдары.

Еліміздің банк жүйесіне шетел капиталының қатысуына лимит бар ма?

Иә, еліміздің банк жүйесіне шетел капиталының қатысуына шектеулер қойылған. Бұл шектеулер отандық коммерциялық банкілердің қалыптасуы және шетел банкілерінің экспансиясынан қорғау үшін неғұрлым қолайлы жағдайлар жасау мақсатын көздейді.

Банкінің жарғылық капиталы қандай қаражаттың есебінен ұлғайтылады?

Жарғылық қор қатысушылардың қосымша жарналар салуы есебінен де, банкіге жаңа қатысушылардың кіруі есебінен де ұлғайтылады.

Жаңа мүшелердің кіруі және олардың банкінің жарғылық капиталына салатын салымының мөлшері туралы мәселе қатысушылардың жалпы жиналысында шешіледі.

Қандай органдар банкіге құрылтайшылар және акционерлер бола алады?

Банкіге заңды және жеке тұлғалар - Қазақстан Республикасының резиденттері мен бейрезиденттері құрылтайшылар және акционерлер бола алады. Мемлекет тек Үкімет арқылы ғана құрылтайшы және акционер болады, ал Қазақстан Даму банкісіне сондай-ақ жергілікті органдар да акционерлер болуы мүмкін.

Банк өзінің қызметін қандай жағдайларда тоқтатады?

Банкінің қызметі оның қайта құрылуы немесе таратылуы жолымен тоқтатылады.

Банк қандай жолмен қайта құрылады?

Банк:

- бірігу;

- қосылу;

- бөліну;

- бөліп шығару;

- өзгерту жолымен қайта құрылады.

Қайта құру кезінде банкінің құқықтары мен міндеттері кімге ауысады?

Олар құқық мирасқорларына ауысады, яғни мерзімі бітпеген барлық құжаттар белгіленген тәртіппен құқықты мирасқорға табысталады.

Банк қандай тәртіппен таратылады?

Коммерциялық банк ерікті тәртіппен де, мәжбүрлі тәртіппен де таратылуы мүмкін. Тек құрылтайшылардың жалпы жиналысының шешімімен ғана ерікті түрде таратылуы мүмкін. Мұнда ерікті түрде таратылу туралы шешім қабылдау сәтінде банк несиегерлердің алдындағы барлық міндеттемелерді орындауға тиіс. Демек, банк төлем төлеуге қабілетсіз болса, ерікті тәртіппен таратылу туралы шешім қабылдауға болмайды.

Коммерциялық банк:

- коммерциялық банкінің банк заңнамасын бұзғаны үшін;

- коммерциялық банкінің төлем төлеуге қабілетсіздігіне байланысты;

- төрелік соттың банкіні банкрот деп тану туралы шешімімен банкіден лицензияны қайтарып алу туралы уәкілетті органның шешімі бойынша мәжбүрлеу тәртібімен таратылады.

В какой форме создаются банки?

В Казахстане банки создаются в форме акционерных обществ. Для этого необходимо разрешение уполномоченного органа на открытие банка.

Какова законодательная база создания банка?

Банк создается в порядке, определяемом гражданским законодательством Республики Казахстан для юридических лиц, с учетом особенностей, установленных банковским законодательством.

Какие условия требуются для создания банка? Это, наверное, очень сложный процесс?

Да, создание банка представляет собой сложный процесс, в течение которого:

- формируются взаимоотношения будущих учредителей банка;

- представляются необходимые документы:

заявление с ходатайством о государственной регистрации и выдаче лицензии на осуществление банковских операций;

- устав банка;

- учредительный договор;

- протокол общего собрания учредителей;

- свидетельство об уплате государственной пошлины за регистрацию кредитной организации;

- список учредителей;

- заключение аудиторской организации;

- экономическое обоснование;

- сведения о составе руководителей банка;

- подтверждение банком об оплате уставного капитала Нацбанком.

Значит, в Казахстане кредитная организация действует только на основании специального разрешения?

Совершенно верно. А это разрешение называется лицензией. В ней указываются банковские операции, на осуществление которых данная кредитная организация имеет право, а также валюта, в которой эти банковские операции могут осуществляться.

Какие лицензии могут быть выданы вновь организованному банку?

Вновь организованному банку могут быть выданы следующие лицензии:

- лицензия на осуществление банковских операций со средствами в тенге (без права привлечения во вклады средств физических лиц);

- лицензия на осуществление банковских операций со средствами в тенге и иностранной валюте (без права привлечения во вклады средств физических лиц);

-лицензия на привлечение во вклады и размещение драгоценных металлов;

- лицензия на привлечение во вклады средств физических лиц в тенге;

- лицензия на привлечение во вклады средств физических лиц в тенге и иностранной валюте;

- генеральная лицензия.

В чем заключается преимущество генеральной лицензии?

Во-первых, генеральная лицензия может быть выдана банку, имеющему лицензии на выполнение всех банковских операций со средствами в тенге и иностранной валюте. Во-вторых, банк, имеющий генеральную лицензию, может открывать в установленном порядке филиалы за рубежом и приобретать доли в уставном капитале банков-нерезидентов.

Допускается ли для формирования уставных капиталов казахстанских банков привлечение иностранных инвестиций?

Да, допускается. Под банками с иностранными инвестициями понимаются:

- банки, уставный капитал которых формируется за счет резидентов и нерезидентов;

- иностранные банки, т.е. банки, уставный капитал которых формируется за счет нерезидентов;

- филиалы банков-нерезидентов.

Имеется ли лимит участия иностранного капитала в банковской системе страны?

Да, установлены ограничения на участие иностранного капитала в банковской системе страны. Эти ограничения преследуют цель создать наиболее благоприятные условия для становления отечественных коммерческих банков и защиты от экспансии зарубежных банков.

За счет каких средств достигается увеличение уставного капитала банка?

Увеличение уставного фонда осуществляется как за счет внесения участниками дополнительных взносов, так и за счет вступления в банк новых участников.

Вопрос о вступлении новых членов и размерах их вклада в уставный капитал банка решается на общем собрании участников.

Какие органы могут быт учредителями и акционерами банка?

Учредителями и акционерами банка могут быть юридические и физические лица - резиденты и нерезиденты Республики Казахстан. Государство может быть учредителем и акционером банка только в лице Правительства, а акционерами Банка развития Казахстана могут быть также и местные органы.

При каких условиях банк прекращает свою деятельность?

Прекращение деятельности банка происходит путем его реорганизации или ликвидации.

Каким путем происходит реорганизация банка?

Реорганизация банка происходит путем:

- слияния;

- присоединения;

- разделения;

- выделения;

- преобразования.

Кому переходят права и обязанности банка при реорганизации?

Они переходят к правопреемникам, т.е. все документы, сроки которых не истекли, передаются в установленном порядке правопреемнику.

В каком порядке происходит ликвидация банка?

Ликвидация коммерческого банка может происходить как в добровольном, так и в принудительном порядке. Добровольная ликвидация осуществляется только по решению общего собрания учредителей. При этом на момент принятия решения о добровольной ликвидации банк должен выполнить все обязательства перед кредиторами. Следовательно, решение о добровольной ликвидации не может быть принято, если банк является неплатежеспособным.

Принудительная ликвидация коммерческого банка происходит по решению уполномоченного органа об отзыве у банка лицензии:

- за нарушение коммерческим банком банковского законодательства;

- в связи с неплатежеспособностью коммерческого банка;

- решением арбитражного суда о признании банка банкротом.

Банкілер қандай нысанда құрылады?

Қазақстанда банкілер акционерлік қоғам нысанында құрылады. Бұл үшін уәкілетті органның банк ашуға берген рұқсаты керек.

Банк құрудың заңнамалық негізі қандай?

Банк Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасымен айқындалатын тәртіппен, банк заңнамасында белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып құрылады.

Банк құру үшін қандай шарттар талап етіледі? Бұл, сірә, өте күрделі үдеріс шығар?

Иә, банк құру күрделі үдеріс болып табылады, оны құру барысында:

- банкінің болашақ құрылтайшыларының өзара қарым-қатынасы қалыптасады;

- мынадай қажетті құжаттар табыс етіледі:

мемлекеттік тіркеуге алу және банк операцияларын жүзеге асыруға лицензия беру туралы қузаухатпен қоса өтініш;

- банкінің жарғысы;

- құрылтайшылық шарт;

- құрылтайшылардың жалпы жиналысының хаттамасы;

- несие ұйымын тіркеу үшін мемлекеттік баждың төленгені туралы куәлік;

- құрылтайшылардың тізімі;

- аудиторлық ұйымның қорытындысы;

- экономикалық негіздеме;

- банк басшыларының құрамы туралы мәліметтер;

- Ұлттық банкінің жарғылық капиталдың төленгені туралы банкінің қуаттамасы.

Демек, Қазақстанда несие ұйымы тек арнаулы рұқсат негізінде ғана жұмыс істейтін болды ғой?

Өте дұрыс. Ал бұл рұқсат лицензия деп аталады. Онда осы несие ұйымының жүзеге асыруына құқығы бар банк операциялары, сондай-ақ осы банк операцияларын жүзеге асыруға болатын валюта көрсетіледі.

Жаңадан құрылған банкіге қандай лицензиялар берілуі мүмкін?

Жаңадан құрылған банкіге мынадай лицензиялар берілуі мүмкін:

- теңге түріндегі қаражатпен банк операцияларын жүзеге асыруға (жеке тұлғалардың қаражатын салымға тарту құқығы жоқ) лицензия;

- теңге және шетел валютасы түріндегі қаражатпен банк операцияларын жүзеге асыруға (жеке тұлғалардың қаражатын салымға тарту құқығы жоқ) лицензия;

- асыл металдарды салымға тарту және орналастыруға лицензия;

- жеке тұлғалардың теңге түріндегі қаражатын салымға тартуға лицензия;

- жеке тұлғалардың теңге және шетел валютасы түріндегі салымдарын тартуға лицензия;

- бас лицензия.

Бас лицензияның артықшылығы неде?

Біріншіден, бас лицензия теңге және валюта түріндегі қаражатпен барлық банк операцияларын орындауға лицензиясы бар банкіге беріледі. Екіншіден, бас лицензиясы бар банк белгіленген тәртіппен шетелде филиалдар аша алады және бейрезидент-банкілердің жарғылық капиталындағы үлестерді сатып ала алады.

Қазақстан банкілерінің жарғылық капиталдарды құрауы үшін шетел инвестицияларын тартуына рұқсат етіле ме?

И¸, рұқсат етіледі. Шетел инвестициялары бар банкілер деп мыналар айтылады:

- жарғылық капиталы резиденттер мен бейрезиденттердің есебінен құралатын банкілер;

- шетел банкілері, яғни жарғылық капиталы бейрезиденттердің есебінен құралатын банкілер;

- бейрезидент-банкілердің филиалдары.

Еліміздің банк жүйесіне шетел капиталының қатысуына лимит бар ма?

Иә, еліміздің банк жүйесіне шетел капиталының қатысуына шектеулер қойылған. Бұл шектеулер отандық коммерциялық банкілердің қалыптасуы және шетел банкілерінің экспансиясынан қорғау үшін неғұрлым қолайлы жағдайлар жасау мақсатын көздейді.

Банкінің жарғылық капиталы қандай қаражаттың есебінен ұлғайтылады?

Жарғылық қор қатысушылардың қосымша жарналар салуы есебінен де, банкіге жаңа қатысушылардың кіруі есебінен де ұлғайтылады.

Жаңа мүшелердің кіруі және олардың банкінің жарғылық капиталына салатын салымының мөлшері туралы мәселе қатысушылардың жалпы жиналысында шешіледі.

Қандай органдар банкіге құрылтайшылар және акционерлер бола алады?

Банкіге заңды және жеке тұлғалар - Қазақстан Республикасының резиденттері мен бейрезиденттері құрылтайшылар және акционерлер бола алады. Мемлекет тек Үкімет арқылы ғана құрылтайшы және акционер болады, ал Қазақстан Даму банкісіне сондай-ақ жергілікті органдар да акционерлер болуы мүмкін.

Банк өзінің қызметін қандай жағдайларда тоқтатады?

Банкінің қызметі оның қайта құрылуы немесе таратылуы жолымен тоқтатылады.

Банк қандай жолмен қайта құрылады?

Банк:

- бірігу;

- қосылу;

- бөліну;

- бөліп шығару;

- өзгерту жолымен қайта құрылады.

Қайта құру кезінде банкінің құқықтары мен міндеттері кімге ауысады?

Олар құқық мирасқорларына ауысады, яғни мерзімі бітпеген барлық құжаттар белгіленген тәртіппен құқықты мирасқорға табысталады.

Банк қандай тәртіппен таратылады?

Коммерциялық банк ерікті тәртіппен де, мәжбүрлі тәртіппен де таратылуы мүмкін. Тек құрылтайшылардың жалпы жиналысының шешімімен ғана ерікті түрде таратылуы мүмкін. Мұнда ерікті түрде таратылу туралы шешім қабылдау сәтінде банк несиегерлердің алдындағы барлық міндеттемелерді орындауға тиіс. Демек, банк төлем төлеуге қабілетсіз болса, ерікті тәртіппен таратылу туралы шешім қабылдауға болмайды.

Коммерциялық банк:

- коммерциялық банкінің банк заңнамасын бұзғаны үшін;

- коммерциялық банкінің төлем төлеуге қабілетсіздігіне байланысты;

- төрелік соттың банкіні банкрот деп тану туралы шешімімен банкіден лицензияны қайтарып алу туралы уәкілетті органның шешімі бойынша мәжбүрлеу тәртібімен таратылады.